زنبوردرمانی

زنبور درمانی

زنبوردرمانی چیست؟

(اپی تراپی)

زنبوردرمانی Apitherapy از ترکیب دو واژه Apis به معنای زنبور و Therapy به معنای درمان منشا گرفته است. زنبوردرمانی واژه ای است که به معنای استفاده از فرآورده های زنبورعسل در درمان بیماری ها و بوده و شامل استفاده از عسل، ژل رویال، گرده، بره موم و زهر می باشد. زنبوردرمانی یکی از شیوه‌های طبیعی درمان در جهان است که از سال‌های بسیار دور در میان مردم یونان و چین متداول بوده و امروزه نیز به دلیل گسترش عوارض جانبی و آثار سوء داروهای شیمیایی به عنوان یکی از شیوه‌های درمانی کم‌خطر و غیرتهاجمی در اروپا و کشورهای آمریکایی شناخته می‌شود. این روش درمانی که قبلا به عنوان روش سنتی و مکمل محسوب میشد امروزه به صورت کاملا علمی و آکادمیک و گاهی به عنوان روش درمانی موثرتر در برخی از بیماری ها موراستفاده قرار می گیرد و دلیل این گزینش این روش به عنوان جایگزین طب های جدید چیزی نیست جز بی خطر بودن، ارزان بودن و سهل الوصول بودن.

زهر درمانی و مواد تشکیل دهنده زهر

آپی تراپی  همانطور که گفته شد استفاده از فرآورده‌های زنبور عسل در درمان بیماریها است هر کدام شاخه‌ای از این علم می‌باشد. یک شاخه از آن به نام «زهر درمانی» است که علاقمندان زیادی در سراسر جهان پیدا کرده و جایگاه خاصی در محافل علمی دارد و در عین حال که اثرات درمانی آن به اثبات رسیده نیاز به مطالعه و تحقیق بیشتری دارد. در این روش درمانی بیمار بر اساس نوع بیماری، شدت آن و اینکه  قابلیت درمان با زهر را دارد یا نه انتخاب می شود و با استفاده از نیش، سم به طور مستقیم  و یا به طور غیر مستقیم وارد بدن شده و اثرات درمانی اعمال می گردد.

جالب است بدانید حدود ۶۰% وزن خشک زهر را ماده‌ای به نام ملیتین تشکیل می‌دهد که یک قلیای قوی است و اولین جزء شناخته شده زهر است. این ماده باعث افزایش سطح کورتیزول خون می‌شود و علاوه بر خواص آنتی باکتریال و آنتی فونجیال، با تحریک تولید هیستامین و افزایش نفوذپذیری رگها و خواص ضد التهابی، اثرات درمانی خود را اعمال می کند

.( از زهر درمانی در چه بیماری‌هایی استفاده می شود؟

از هزاران سال قبل زهر زنبور در درمان بیماری‌های  مختلفی مانند سطوح آسیب دیده و ملتهب پوست، اندامها و مفاصل دردناک استفاده می‌شده است و اثرات درمانی آن نیز در برخی بیماریها از جمله دردهای مفصلی و عضلانی مثل انواع آرتریتها، بیماری‌های  سیستم عصبی مثل MS، پارکینسون و آلزایمر و پلی میلیت، برخی از بیماریها سیستمیک مثل لوپوس و اسکرودرمی، برخی بیماری‌های  پوستی مثل اگزما و پسوریازیس به اثبات رسیده است

نکته: زنبوردرمانی یک تخصص کاملا علمی است و به هیچ وجه درمان خودسرانه با محصولات زنبورعسل به خصوص نیش زنبورعسل پیشنهاد نمی شود. تجربه، دانش پزشکی و داشتن تخصص کافی در مورد اثرات نیش زنبورعسل و رعایت جوانب احتیاط از لازمه های زهر درمانی به عنوان یکی از شاخه های زنبوردرمانی است. جمع بندی نهایی این که توجه داشته باشید که درمان یک مقوله کاملا حرفه ای است و داشتن دانش و تجربه کافی برای این حزه کاملا ضروری است

بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر، رایج‌ترین شکل زوال عقل در میان افراد مسن است، نوعی اختلال مغزی است که توانایی فرد در انجام کارهای روزمره را بطور جدی تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری معمولاً پس از ۶۰ سالگی آغاز می‌شود و در صورتی که بیشتر یکی از افراد خانواده به آن مبتلا شده باشد، ریسک بروز این بیماری بیشتر خواهد بود.

این بیماری به آرامی در بخش‌هایی از مغز آغاز می‌شود که قدرت تفکر، حافظه کوتاه مدت و تکلم فرد را کنترل می‌کند. افراد مبتلا ممکن است اسامی آشنایان و نزدیکان خود را به راحتی فراموش کنند. یک مشکل مرتبط با این بیماری، اختلال شناختی خفیف، بیشتر از حالت عادی، باعث ایجاد مشکلات در حافظه افراد با سنین مشابه می‌شود، اما این بدین معنا نیست که تمام افراد مبتلا به اختلال شناختی خفیف، به بیماری آلزایمر مبتلا خواهند شد.

دیر یا زود، علائم این بیماری بدتر می‌شوند. افراد مبتلا ممکن است اعضای خانواده خود را نشناسند یا در تکلم، خواندن یا نوشتن دچار مشکل شوند. ممکن است طرز مسواک زدن یا شانه کردن موهای خود را از یاد ببرند. پس از آن، ممکن است مضطرب و پرخاشگر شوند یا مسیر خانه خود را گم کنند. این بیماران در نهایت به مراقبت کامل احتیاج خواهند داشت. این امر ممکن است منجر به تحمیل استرس شدید به اعضای خانواده شود که باید از بیمار خود مراقبت نمایند.

هیچ گونه درمانی نمی‌تواند روند این بیماری را متوقف کند. اگرچه، برخی داروها ممکن است از بدتر شدن علائم بیماری جلوگیری نمایند، یا حتی وضعیت عمومی بدن را بهبود ببخشند، که از این میان، زهر زنبور داروی بسیار امیدوارکننده‌ای شناخته می‌شود و می توان درمان آلزایمر با زهر زنبور عسل را یک وضعیت بهبود بخش برای آن دانست.

گلوتامات یک انتقال دهنده عصبی محرک فراوان در سیستم عصبی مرکزی است. این مشکلات تحلیل عصبی، تغییرات در آزاد کردن و جذب گلوتامات به دلیل تغییرات در فعالیت انتقال دهنده‌های گلوتامات را نشان دادند. محققان زیست‌پذیری سلولی و انتقال سیگنال در سلول‌های نورونی و میکروگلیال تحت درمان گلوتامات در حضور و عدم حضور زهر زنبور را بررسی کرده‌اند. آن‌ها سمیّت گلوتاماترژیک را به سلول‌های نورونی و سلول‌های میکروگلیال اعمال کردند و دریافتند که زهر زنبور از مرگ سلول‌ها جلوگیری می‌کند.

از این گذشته، زهر زنبور بطور قابل توجهی از سمیت سلولی گلوتامات جلوگیری کرده و پیش‌درمان بوسیله زهر زنبور، فعالسازی کیناز MAP پس از قرار گرفتن در معرض گلوتامات را تغییر داد. این یافته‌ها نشان می‌دهند که درمان آلزایمر با زهر زنبور عسل امکان پذیر است و زهر زنبور عسل در کاهش سمیّت سلولی گلوتاماترژیک در بیماری‌های تحلیل‌دهنده اعصاب مفید باشد.

در سال ۱۹۹۱، ایکدا و همکارانش تحقیق «بررسی اتوکاردیوگرافیک کمّی کاهش گزینشی موقعیت‌های پیوند آپامین در هیپوکامپ آلزایمر» را ارائه دادند. در این تحقیق، موقعیت‌های پیوند آپامین با استفاده از اتوکاردیوگرافی کمّی در هیپوکامپ ۹ بیمار مبتلا به آلزایمر و ۸ فرد شاهد هم سن بررسی شد.

در مدت شکل‌گیری هیپوکامپی از افراد شاهد، موقعیت‌های پیوند آپامین شدیداً در سابیکولوم و CAI متراکم شدند. در بیماری آلزایمر، کاهش قابل ملاحظه و مجزای موقعیت‌های پیوند آپامین در سابیکولوم مشاهده شد. این کاهش موقعیت‌های پیوند آپامین در سابیکولوم، با تراکم سلولی مرتبط است، اما با تراکم پلاک عصبی ارتباطی ندارد.

این نتایج نشان می‌دهند که در بیماری آلزایمر، یک کاهش آناتومیکی مجزای کانال‌های K+ وابسته به (Ca2+) در مدت شکل‌گیری هیپوکامپی رخ می‌دهد.

در سال ۲۰۱۱، رومرو-کوریِل و همکارانش تحقیق «آپامین باعث تغییر شکل خمیری در نورون‌های هیپوکامپی در موش‌های اسپراگ-داولی پیر می‌شود» را ارائه نمودند. آن‌ها اظهار می‌کنند که «آپامین نوعی نوروتوکسین (سم عصب) استخراج شده از زهر زنبور است و نوعی مسدودکننده گزینشی کانال‌های K+ فعال شده با CA²⁺ و دارای رسانایی کم (SK) می‌باشد. چندین مطالعه رفتاری و الکتروفیزیولوژیکی نشان می‌دهند که مسدود کردن SK بوسیله آپامین، ممکن است تحریک‌پذیری، انعطاف سیناپسی و نفوذ بلندمدت در ناحیه هیپوکامپی CA1 نورون را ارتقا ببخشد و به همین دلیل، آپامین به عنوان یک عامل درمانی در درمان بیماری آلزایمر پیشنهاد شده است.

هرچند، مکانیزم‌های ریخت‌شناسی دندریتی بکار رفته در این روند ارتقا، ناشناخته هستند. در تحقیق پیش‌رو، شیوه رنگ‌آمیزی گلژی-کاکس و تحلیل شول جهت بررسی اثر آپامین بر مورفولوژی دندریتی نورون‌های هرمی درون هیپوکامپ و کورتکس قدامی و نیز بر نورون‌های مهره‌ای واسطه در سلول‌های هسته‌ای اکومبنس و گرانولی در چین دندانه‌ای (DG) هیپوکامپ استفاده شده‌اند. دریافتیم که در موش‌های پیری که به آن‌ها آپامین تزریق شد، تنها سلول‌های گرانولی موجود در DG و نورون‌های هرمی موجود در هیپوکامپ خلفی و بطنی تغییر کرده‌اند. تحقیق ما نشان می‌دهد که آپامین ممکن است مورفولوژی دندریتی در هیپوکامپ را تغییر دهد، که می‌تواند با ارتقای تحریک‌پذیری نورونی و انعطاف سیناپسی ناشی از آپامین در ارتباط باشد.»

گزارش‌های منحصربفرد زیادی درباره اثرات مثبت این ماده در زوال عقل و آلزایمر وجود دارند که توسط لودیانسکی گزارش شده و توسط سی. کلارک، آر. گوردون، بی. هریس و سی. هلوی در سال ۱۹۹۹ در دایره‌المعارف عملکرد مکمل سلامتی منتشر شده‌اند.

امروزه زهر زنبور عسل به‌منظور درمان بیماری‌های زیر استفاده می‌شود:

· آرتریت روماتوئید (RA)

· اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (بیماری ALS یا بیماری لوگریگ)

· بیماری آلزایمر

· مولتیپل اسکلروزیس (MS)

· اگزما

· پسوریازیس

فواید زهر زنبور عسل

درمان با نیش زنبور، روشی مؤثر است که توسط متخصصان وعده داده شده است، اگرچه بیشتر تحقیقات مربوط به کشت سلولی و مطالعات حیوانی است، با این حال چند آزمایش بالینی کوچک نشان داده‌اند که درمان با نیش زنبور عسل، برای چند بیماری، روشی ایمن و مؤثر است.

زهر زنبورعسل چیست؟

زهر زنبور عسل یک مایع اسیدی و بی‌رنگ است. زنبورهای عسل، در شرایطی که احساس خطر کنند، آن را با نیش خود، به بدن هدفشان وارد می‌کنند.

زهر زنبور عسل شامل آنزیم‌ها، قند، مواد معدنی و آمینواسیدها می‌باشد؛ که هم دارای اثر ضدالتهابی است و هم التهابی.

ملیتین، ترکیبی که شامل 26 آمینواسید است، حدود 50 درصد از وزن خشک زهر زنبور را به خودش اختصاص می‌دهد. در برخی مطالعات نشان داده شده است که دارای اثرات ضدویروسی، ضدباکتریایی و ضدسرطان است. ملیتین، همچنین مسئول درد ناشی از نیش زنبور عسل می‌باشد.

زنبور عسل همچنین دارای پپتیدهای آپامین و آدولاپین است. این دو نیز مانند سم عمل می‌کنند و دارای خواص ضدالتهابی و تسکین دهندگی درد هستند.

زهر زنبور عسل شامل فسفولیپاز A2 نیز می‌باشد که یک آنزیم و یک آلرژن (ماده آلرژی‌زا) مهم است که باعث التهاب و آسیب می‌گردد. با این وجود، طبق بعضی تحقیقات، همچنین این آنزیم ممکن است خاصیت ضدالتهابی و حفاظت از سیستم ایمنی داشته باشد.

همان‌طور که دیدید، اجزای تشکیل‌دهنده زهر زنبور عسل، با اثرات مثبت و منفی زیادی همراه است. نکته مهم این است که در حالی که تحقیقات نشان‌دهنده آن است که برخی ترکیبات زهر زنبور عسل ممکن است اثر مفیدی داشته باشد، اما اثرات هر ترکیب به تنهایی هنوز ناشناخته است؛ زیرا بسیاری از آن‌ها به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند.

چگونه از زهر زنبور عسل استفاده می‌کنند؟

از زهر زنبور عسل به طرق مختلف استفاده می‌شود و در اشکال مختلفی در بازار موجود است. به عنوان مثال محصولاتی مانند عصاره‌ها، مکمل‌ها، مرطوب کننده‌ها و سرم‌ها.

در همین حال، تزریق زهر زنبور عسل هم می‌تواند توسط متخصصان بهداشت، صورت بگیرد.

همچنین زهر زنبور عسل در طب سوزنی زنبور عسل یا زنبوردرمانی هم استفاده می‌شود؛ روشی که در آن، زنبورهای زنده مستقیماً روی پوست شما قرار می‌گیرند و نیش خود را به درون آن القا می‌کنند.

مزایای بالقوه زهر زنبور عسل

· ضدالتهاب

· تسکین آرتریت روماتوئید

· سلامت پوست

· سلامت سیستم ایمنی

· درمان بیماری‌های نورولوژیکی

· کاهش دردها

· احتمالاً، مبارزه با بیماری لایم

· درمان احساس سردی شانه‌ها

احتیاط

اگرچه نشان داده شده که زهر زنبور عسل چندین مزیت بالقوه دارد، توجه به این نکته مهم است که مطالعات درباره آن‌ها، هنوز به اندازه کافی نیست و در حقیقت بیشترین تحقیقات بر روی حیوانات و در لوله‌های آزمایشگاهی انجام شده است.

برخی از روش‌های درمانی با زهر زنبور عسل از جمله طب سوزنی، می‌تواند منجر به عوارض جانبی نظیر تورم، قرمزی و درد شود.

همچنین، زهر زنبور درمانی با ایجاد آنافیلاکسی، نوعی واکنش آلرژیک بالقوه تهدیدکننده حیات، می‌تواند سبب عوارض جانبی جدی و یا حتی مرگ در افراد بسیار حساس شود و می‌تواند تنفس را مشکل سازد.

سایر عوارض جانبی شامل، فشارخون بالا، خستگی، کاهش اشتها، درد شدید، افزایش خونریزی و استفراغ است.

نکته خاص اینکه، بررسی 145 مطالعه در مورد عوارض جانبی این روش درمانی، نشان داد که به طور متوسط، 29 درصد از افراد، عوارض جانبی (از خفیف تا شدید) را بعد از درمان با زهر زنبور عسل، تجربه می‌کنند.

در افراد مستعد، استفاده از محصولات دارای زهر زنبور عسل، مانند سرم‌ها و مرطوب کننده‌ها، نیز می‌تواند باعث بروز علائمی مانند خارش، کهیر و قرمزی شود.